
LINIA SPECJALNA
Co się ze mną dzieje - słownik pojęć i definicji
Tu znajdziesz opisy najczęstrzych wyzwań, zaburzeń i deficytów dotykających młode pokolenie.
.
To grupa problemów psychicznych, które charakteryzują się nadmiernym i długotrwałym lękiem. Lęk – uczucie przejmującego strachu potrafi przeszkadzać w codziennym życiu.
Strach jest naturalna emocja, która ma nas chronić przed niebezpieczeństwem. Jednak gdy przyjmuje gigantyczne rozmiary i utrzymuje się długo, wpływa na funkcjonowanie twoje i bliskich staje się lękiem.
Przejmujący strach – nieuzasadniony lęk wpływa na Twoje codzienne funkcjonowanie, znacznie je utrudniając.
Zalecamy skontaktowanie się ze specjalistą (psychologiem, terapeutą) aby kompleksowo podejść do problemu zaburzeń lękowych. Zwróć się o pomoc 😊. Porozmawiaj z rodzicami, nauczycielem lub psychologiem o tym, jak się czujesz.
Nie bój się prosić o pomoc, gdy jej potrzebujesz.
Pamiętaj, że nie jesteś sam i są ludzie, którzy Ci pomogą.
Jeśli chcesz na początek spróbować sam/sama poradzić sobie z przejmującym strachem wypróbuj:
Techniki relaksacyjne:
- Świadomy oddech – gdy czujesz nadchodzący lęk – skup się na własnym oddechu. Obserwuj jak powietrze jest wdychane i wydychane. Pogłębiaj oddech. Spokojnie wykonuj wdech nosem i równie spokojnie prowadź wydech ustami.
- Wizualizacje – Twój mózg nie rozróżnia myśli i wyobrażeń od rzeczywistości😉 wykorzystaj to w pracy z lękiem. Gdy czujesz lęk włącz wyobraźnię. Wyobrażaj sobie spokojne i bezpieczne miejsce – łąkę, plażę, las. Miejsce w którym czujesz się rozluźniony i szczęśliwy. Skupiaj swoja uwage na szegółach – kolory ziaren pisaku, szum wiatru, płatki kwiatów, obłoki na niebie. Poczuj jak Twoje ciało się rozluźnia.
Pozytywne myślenie:
Afirmacje sa jak czarodziejskie zaklęcia i tajemne formuły – powtarzaj w myśłach „Dam radę”, „Jestem śilna”, „Wszystko jest OK”, „Jest dobrze”, „Wszystkoo będzie dobrze”
Wypisz na kartce swoje mocne strony – Jak to co w Tobie mocne i wyjątkowe może Ci pomóc jak czujesz się gorzej?
Aktywnośc fizyczna
Ruszaj się! twoje ciało uwielbia gdy jesteś w ruchu! Ruch, każdy ruch, pomaga rozładować emocje, stres i napięcie czyli łagodzić będzie również stany lękowe.
Co może Ci pomóc?
Depresja to uczucie smutku, które trwa bardzo długo i jest tak silne, że przeszkadza w codziennym życiu. Można to porównać do czarnej chmury, która cały czas nad nami wisi i nie pozwala nam cieszyć się z życia.
Objawy, których możesz doświadczać:
- Smutek, który towarzyszy Ci dłużej niż dwa tygodnie
- Nie masz chęci do zabawy i robienia rzeczy, które kiedyś sprawiały Ci przyjemność
- Czujesz, że nic Cię nie cieszy
- Masz trudności z koncentracją i pamięcią
- Twój apetyt się zmienił – albo chcesz jeść więcej albo wręcz przeciwnie twój apetyt zniknął
- Masz problemy ze snem – bezsenność lub nadmierne zmęczenie i senność.
- Pojawia się poczucie beznadziejności i bezwartościowości
- Jest Ci trudniej dogadać się z rówieśnikami
- Czujesz, że łatwo wpadasz w irytację i wybuchasz złością
- Pojawia się w twoim życiu autoagresja – samookaleczanie drapiesz się lub nacinasz skórę na swoim ciele w czasie wysokiego napięcia
- Masz myśli o samobójstwie
Depresja to choroba, która wymaga leczenia. Leczenie polega na podjęciu psychoterapii czyli wsparcia profesjonalnego oraz farmakoterapii. Psychoterapeuta pomoże Ci przejść drogę wyjścia z depresji. A leki złagodzą objawy i pomogą wyjść na prostą 😊
Zwróć się o pomoc 😊 Porozmawiaj z rodzicami, nauczycielem lub psychologiem o tym, jak się czujesz.
Nie bój się prosić o pomoc, gdy jej potrzebujesz.
Pamiętaj, że nie jesteś sam i są ludzie, którzy Ci pomogą.
Wyobraź sobie, że masz w głowie mnóstwo pomysłów i energii, ale trudno Ci je uporządkować i skupić się na jednej rzeczy. Ciągle się rozpraszasz, zapominasz o swoich obowiązkach i masz problemy z siedzeniem w jednym miejscu. Mógłbyś biegać, dotykać i sprawdzać wszystko. Włączając Internet przeskakujesz z treści na treść, z filmiku w filmik. Taki stan może świadczyć o ADHD, czyli zespole nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi.
Objawy ADHD:
- Utrudniona koncentracja: Masz problemy ze skupieniem się na jednej rzeczy, łatwo się rozpraszasz, zapominasz o swoich obowiązkach.
- Nadpobudliwość: Trudno Ci usiedzieć w miejscu, wiercisz się, kręcisz, masz mnóstwo energii.
- Impulsywność: Działasz bez zastanowienia, mówisz, zanim pomyślisz, przerywasz innym. Czasami właśnie za takie podejście Ci się obrywa w klasie lub na rodzinnych przyjęciach 😉
ADHD nie jest Twoją winą! To choroba, która wymaga leczenia.
Gdy ADHD zostanie zdiagnozowane łatwiej jest z tym zespołem żyć – bo już wiadomo o co chodzi i co można zrobić aby było lepiej 😊
Leczenie ADHD:
Leczenie ADHD obejmuje różne formy psychoterapii i terapii oraz leczenie farmakologiczne.Leki mogą pomóc Ci się skupić i uspokoić.
Terapeuta pomoże Ci zrozumieć Twoje ADHD i nauczy Cię, jak sobie z nim radzić. Inne metody, które mogą pomóc to: terapia zajęciowa, trening umiejętności społecznych (TUS), wdrożenie zdrowego stylu życia – zbilansowana zdrowa dieta oraz aktywność fizyczna. Znajdź swoją pasję i właśnie tam ćwicz swoja uwagę i koncentrację.
Pamiętaj:
- Diagnoza ADHD nie oznacza, że jesteś gorszy od innych.
- Z ADHD można żyć normalnie i szczęśliwie.
- Ważne jest, abyś otrzymał odpowiednie leczenie i wsparcie.
Jeśli podejrzewasz, że Ty lub ktoś z Twoich bliskich ma ADHD, porozmawiaj z dorosłym – z rodzicem, psychologiem lub nauczycielem.
Nie bój się prosić o pomoc, gdy jej potrzebujesz.
Pamiętaj, że nie jesteś sam i są ludzie, którzy Ci pomogą.
Wyobraź sobie, że świat jest jak wielka, skomplikowana gra, w której wszyscy znają zasady, oprócz ciebie. Masz poczucie, że nie wiesz o co chodzi…
Masz trudności z odczytywaniem sygnałów społecznych – mimika, mowa ciała, gesty nic Ci nie mówią. Nie rozumiesz żartów i metafor. Wolisz spędzać czas i bawić się sam. Wolisz skupiać się na swoich zainteresowaniach niż spędzać czas z innymi. Być może doświadczasz zaburzenia ze spektrum autyzmu.
Autyzm – zakurzenie ze spektrum autyzmu to nie choroba, to sposób bycia😊. Osoby autystyczne postrzegają świat inaczej niż osoby neurotypowe (czasami nazywane normalnymi).
Jakie mogą być objawy:
- Trudności w komunikacji: Osoby autystyczne mogą mieć problemy z mówieniem, rozumieniem mowy ciała i mimiki twarzy.
- Problemy z interakcjami społecznymi: Osoby autystyczne mogą mieć trudności z nawiązywaniem przyjaźni i zrozumieniem emocji innych osób.
- Ograniczone i powtarzalne wzorce zachowania: Osoby autystyczne mogą preferować rutynę i powtarzalne czynności.
Autyzm nie oznacza, że jesteś gorszy od innych. Osoby autystyczne mogą być bardzo inteligentne i utalentowane.
Ważne jest, abyś otrzymał odpowiednie wsparcie i pomoc. Jeśli podejrzewasz, że Ty lub ktoś z Twoich bliskich ma autyzm, porozmawiaj z rodzicem, psychologiem, nauczycielem. Nie bój się prosić o pomoc, gdy jej potrzebujesz.
Pamiętaj, że nie jesteś sam i są ludzie, którzy Ci pomogą.
Leczenie autyzmu obejmuje różne formy terapii, w tym:
- Terapia behawioralna:Nauczy Cię, jak komunikować się z innymi ludźmi i nawiązywać z nimi relacje.
- Terapia logopedyczna:Pomoże Ci rozwinąć umiejętności językowe.
- Terapia zajęciowa:Nauczy Cię codziennych czynności i pomoże Ci rozwinąć swoje umiejętności manualne.
Innym wsparciem mogą być zajęcia z zakresu terapii integracji sensorycznej. Istnieją badania, które wskazują na pozytywne dzianie diety i aktywnego, zdrowego stylu życia w walce ze spektrum autyzmu.
Pamiętaj:
- Diagnoza spektrum autyzmu nie oznacza, że jesteś gorszy.
- Nie jesteś sam.
- Z autyzmem można żyć normalnie i szczęśliwie.
- Ważne jest, abyś otrzymał odpowiednie leczenie i wsparcie.
Gdy patrzysz w lustro i widzisz siebie w nierealnej formie. Czujesz się gruby/a i brzydki/a. Inni mówią Ci, że jesteś szczupły/a. Zaczynasz mieć obsesję na punkcie jedzenia i wagi. Liczysz kalorie, codziennie się ważysz. Na wagę wskakujesz coraz częściej. Myśl o wzroście wagi Twojego ciała powoduje pojawienie się uczucia strachu, który przeradza się w lęk. Chcesz kontrolować swoje ciało. Taki obraz może składać się na chorobę nazywana anoreksja czyli jadłowstrętem psychicznym.
Jadłowstręt psychiczny to poważna choroba, która może prowadzić do śmierci.
Główne objawy to:
- Ograniczenie spożycia pokarmu:Jesz bardzo mało. To co jesz nie zapokaja potrzeb twojego organizmu.
- Nadmierna aktywność fizyczna:wpadasz w transe obsesyjnych ćwiczeń. Chcesz spalać jak najwięcej kalorii.
- Poczucie bycia grubym – zaburzony własny obraz:Czujesz, że jesteś gorszy/a, niewystarczający/a. Czujesz się za gruby/a nawet gdy masa Twojego ciała wskazuje niedowagę. Nie akceptujesz swojego wyglądu.
Jeśli podejrzewasz, że Ty lub ktoś z Twoich bliskich ma jadłowstręt psychiczny, ważne jest, aby jak najszybciej zasięgnąć pomocy.
Zwróć się o pomoc 😊 Porozmawiaj z rodzicami, nauczycielem lub psychologiem o tym, jak się czujesz.
Nie bój się prosić o pomoc, gdy jej potrzebujesz.
Pamiętaj, że nie jesteś sam i są ludzie, którzy Ci pomogą.
Leczenie jadłowstrętu psychicznego wymaga kompleksowego podejścia i obejmuje różne formy terapii, w tym:
- Terapia psychoterapeutyczna:Pomoże Ci zrozumieć przyczyny choroby i zmienić niekorzystne wzorce myślenia.
- Terapia rodzinna:Pomoże Twojej rodzinie zrozumieć chorobę i wspierać Cię w procesie leczenia.
- Leczenie żywieniowe:Pomoże Ci odzyskać zdrową wagę i nawyki żywieniowe.
W niektórych przypadkach, oprócz psychoterapii i leczenia żywieniowego, stosuje się również leki przeciwdepresyjne.
Pamiętaj:
- Jadłowstręt psychiczny to nie Twoja wina.
- Jadłowstręt psychiczny to choroba, która należy leczyć.
- Z jadłowstrętu psychicznego można wyzdrowieć.
- Ważne jest, abyś otrzymał/a odpowiednie leczenie i wsparcie.
Fobia to rodzaj strachu, który jest dużo silniejszy niż zwykły strach. Jest to nadmierny lęk przed czymś, co nie jest tak naprawdę niebezpieczne.
Fobie mogą dotyczyć różnych rzeczy, na przykład zwierząt (np. pająków, ptaków), wysokości, ciemności, ludzi, samolotów, bakterii i wielu innych.
Wyobraź sobie, że bardzo boisz się psów, nawet tych malutkich i całkiem przyjaznych. Strach, który odczuwasz jest tak silny, że nie możesz iść do parku na spacer, bo boisz się, że spotkasz tam psa. Nie możesz spokojnie przechodzić ulicami bo za każdym płotem lub na każdym zakręcie możesz spotkać psa.
Inny przykład – tak bardzo boisz się pająków, że nie możesz wejść do piwnicy lub na strych, bo mogą tam być pająki.
Nie wsiadasz do windy bo panicznie boisz się nią jeździć, jesteś przerażony na myśl o tym, ze winda zatrzyma się w połowie piętra i nie będzie można z niej wysiąść.
To właśnie są przykłady fobii.
Jakie fobia może mieć objawy:
- Silny lub bardzo silny lęk i strach
- Płacz
- Krzyk
- Drżenie rąk i całego ciała
- Trudności z oddychaniem
- Szybkie bicie serca
- Pocenie się
- Unikanie sytuacji, miejsc zwierząt, przedmiotów, które wywołuje lęk
Jeśli podejrzewasz, że Ty lub ktoś z Twoich bliskich ma fobię, ważne jest, aby jak najszybciej zasięgnąć pomocy.
Zwróć się o pomoc 😊 Porozmawiaj z rodzicami, nauczycielem lub psychologiem o tym, jak się czujesz.
Nie bój się prosić o pomoc, gdy jej potrzebujesz.
Pamiętaj, że nie jesteś sam i są ludzie, którzy Ci pomogą.
Pamiętaj:
Fobie nie są twoją winą.
Fobie można leczyć.
Istnieje wiele sposobów na radzenie sobie z fobiami.
Sposoby radzenia sobie z fobią:
- Terapia (Terapia poznawczo-behawioralna (TPB) – skupia się na zmianie negatywnych myśli i zachowań związanych z fobią)
- Terapia ekspozycyjna: kontakt z bodźcem w bezpiecznym środowisku.
- Terapia psychodynamiczna: pomaga zrozumieć, jak przeszłe doświadczenia mogą wpływać na fobię.
- Techniki relaksacyjne:
- Głębokie oddychanie: Pomaga uspokoić ciało i umysł.
- Medytacja: Pomaga skupić się na teraźniejszości i zmniejszyć lęk.
Aktywność fizyczna i zdrowy styl zycia: Pomaga rozładować napięcie i stres.
Wystarczająca ilość snu: Pomaga zmniejszyć zmęczenie i poprawić koncentrację.
Bulimia nervosa to poważne zaburzenie odżywiania, które może mieć bardzo negatywny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne.
Bulimia związana jest ściśle z niewłaściwym sposobem radzenia sobie z emocjami.
Objawy bulimii:
- Napady objadania się, czyli jedzenie dużej ilości jedzenia w krótkim czasie, często do uczucia przepełnienia. Następnie pojawia się potrzeba oczyszczenia – usunięcia zjedzonego jedzenia poprzez prowokowane wymioty, nadużywanie środków przeczyszczających.
- Niska samoocena
- Silny, stały strach przed przybraniem na wadze
- Zniekształcony obraz własnego ciała
- Stany depresyjne
- Obniżenie nastroju
- Lęk
- Problemy z koncentracją
- Uczucie zmęczenia
Jeśli podejrzewasz, że Ty lub ktoś z Twoich bliskich choruje na bulimię, ważne jest, aby jak najszybciej zasięgnąć pomocy.
Zwróć się o pomoc 😊 Porozmawiaj z rodzicami, nauczycielem lub psychologiem o tym, jak się czujesz.
Nie bój się prosić o pomoc, gdy jej potrzebujesz.
Pamiętaj, że nie jesteś sam i są ludzie, którzy Ci pomogą.
Otyłość to złożony problem, na który wpływ mają zarówno czynniki fizyczne, jak i psychiczne. Czynniki fizyczne obejmują genetykę, dietę i aktywność fizyczną. Czynniki psychiczne obejmują m.in.stres, depresję, lęk i niską samoocenę.
Otyłość może prowadzić do problemów psychologicznych, takich jak:
- Stany depresyjne
- Obniżony nastrój
- Lęki
- Niska samoocena
- Zaburzenia odżywiania
- Problemy ze snem
- Problemy z koncentracją
- Problemy z relacjami
Problemy psychologiczne, które mogą sprzyjać rozwojowi otyłości:
Stres może prowadzić do przejadania się. Jedzenie staje się sposobem na poprawę humoru.
- Depresja może prowadzić do zmniejszenia aktywności fizycznej i zmian w apatycie
- Lęk może prowadzić do unikania i nieprawidłowego wybierania zdrowych produktów żywnościowych
Leczenie otyłości powinno obejmować zarówno pracę z ciałem i psychiką. Praca z ciałem obejmuje dietę i aktywność fizyczną. Leczenie psychologiczne może obejmować terapię i psychoterapię. Wsparcie profesjonalne może okazać się bardzo pomocne w pracy nad własna akceptacja i poczuciem sprawczości.
Pamiętaj otyłość jest chorobą. Otyłość to choroba, która wymaga leczenia.
Dodatkowe informacje:
- Otyłość jest coraz częstszym problemem na całym świecie.
- Otyłość może prowadzić do wielu poważnych problemów zdrowotnych, takich jak cukrzyca typu 2, choroby serca i udar mózgu.
- Otyłość może również prowadzić do problemów psychologicznych, takich jak depresja, lęk i niska samoocena.
Jeśli ty lub ktoś, kogo znasz, ma otyłość, ważne jest, aby szukać profesjonalnej pomocy.
Zwróć się o pomoc 😊 Porozmawiaj z rodzicami, nauczycielem lub psychologiem o tym, jak się czujesz.
Nie bój się prosić o pomoc, gdy jej potrzebujesz.
Pamiętaj, że nie jesteś sam i są ludzie, którzy Ci pomogą.
Wyobraź sobie, że twój mózg to samochód. Gdy jedziesz samochodem, czasem trudno jest skupić się na drodze, zwłaszcza gdy wokół jest dużo hałasu lub innych rzeczy, które przyciągają uwagę. Podobnie jest z mózgiem – u niektórych osób, szczególnie dzieci, trudniej jest skupić się na jednej rzeczy przez dłuższy czas.
ADD (Attention Deficit Disorder – Zaburzenie Deficytu Uwagi) to trochę jak taki „rozproszony mózg”. Oznacza to, że trudniej jest takim osobom:
Skupić się na jednej rzeczy: Łatwo się nudzą, ich myśli „latają” w różne strony.
Usiedzieć w miejscu: Czują potrzebę ciągłego ruchu, mają trudności z wykonywaniem zadań, które wymagają wysiłku.
Słuchać innych: Często nie słyszą, co do nich mówią, bo ich myśli są gdzie indziej.
To trochę jak mieć supermocę, ale w innej wersji. Zamiast widzieć przez ściany, mają bardzo ciekawy i aktywny umysł, który ciągle szuka nowych rzeczy. Ale czasami ta moc może trochę przeszkadzać, bo trudno jest skupić się na tym, co jest ważne.
Ważne jest, żeby pamiętać:
Nie jesteś sam/a: Wiele osób ma ADD.
To nie twoja wina: ADD to nie twoja wina, nie jesteś leniwy ani niegrzeczny.
Jak możesz się czuć lub funkcjonować:
Trudności w skupieniu uwagi: Ciężko jest usiedzieć w miejscu i skupić się na jednej czynności przez dłuższy czas. Myśli ciągle „uciekają” na inne tory.
Zapominanie rzeczy: Klucze, książki, zadania domowe – wszystko wydaje się znikać w magiczny sposób!
Problemy z organizacją: Planowanie dnia, utrzymanie porządku w pokoju czy wykonanie kilku zadań jednocześnie może być prawdziwym wyzwaniem.
Impulsywność: Często pojawia się potrzeba natychmiastowego działania, bez zastanowienia nad konsekwencjami.
Zmienne nastroje: Jedną chwilę można być pełnym energii, a następną czuć się przytłoczonym i zmęczonym.
Jak te trudności przekładają się na codzienne życie?
W szkole: Trudności z koncentracją podczas lekcji, problemy z odrabianiem zadań domowych, trudności w nawiązywaniu relacji z rówieśnikami.
W domu: Kłopoty z utrzymaniem porządku, trudności z wykonywaniem codziennych obowiązków, częste konflikty z powodu zapominania lub nie dotrzymywania obietnic.
W relacjach: Impulsywne wypowiedzi, trudności w słuchaniu innych, co może prowadzić do nieporozumień.
Ale pamiętaj: Mimo tych wyzwań, osoby z ADD mają wiele wspaniałych cech! Często są bardzo kreatywne, pomysłowe, pełne energii i mają szeroki zakres zainteresowań.
Wyobraź sobie, że czujesz się bardzo źle w środku. Może to być złość, smutek, albo takie uczucie, którego nie potrafisz nazwać. Czasami, gdy te uczucia są naprawdę silne, niektóre dzieci mogą chcieć je jakoś „wyrzucić” z siebie. Jednym ze sposobów, choć nie najlepszym, jest autoagresja.
Autoagresja to takie zachowanie, kiedy ktoś robi sobie krzywdę. Może to być uderzanie się, drapanie, gryzienie, albo inne czynności, które powodują ból. To trochę jak krzyczenie bardzo głośno, tylko zamiast krzyku, pojawia się ból.
Dlaczego dzieci czasem się tak zachowują?
- Chcą pokazać, że im źle: Czasami trudno jest znaleźć słowa, żeby powiedzieć, co się czuje.
- Chcą zwrócić na siebie uwagę: Może się zdarzyć, że dziecko czuje się samotne lub niezrozumiane.
- Chcą ukoić ból: Niektóre dzieci myślą, że fizyczny ból pomoże im zapomnieć o tym, co czują w środku.
To ważne, żeby wiedzieć:
- Nie jesteś sam/a: Wiele dzieci przeżywa takie trudne chwile.
- To nie twoja wina: Nie jesteś zły/a ani głupi/a, że tak się czujesz.
- Można sobie z tym poradzić: Istnieją różne sposoby, które pomogą Ci lepiej zrozumieć swoje uczucia i znaleźć zdrowsze sposoby radzenia sobie z nimi.
Co możesz zrobić, jeśli czujesz taką potrzebę?
- Porozmawiaj z dorosłym: Powiedz mamie, tacie, nauczycielowi lub komuś innemu, komu ufasz, o tym, co czujesz.
- Znajdź zdrowe sposoby na wyrażanie emocji: Możesz rysować, pisać, uprawiać sport, albo po prostu porozmawiać z przyjacielem.
- Ćwicz relaksację: Głębokie oddechy, słuchanie muzyki, czytanie książek mogą pomóc Ci się uspokoić.
Pamiętaj, że nie musisz radzić sobie z tym sam/a. Dorosły może Ci pomóc znaleźć odpowiednie sposoby na radzenie sobie z trudnymi uczuciami.
Wyobraź sobie, że świat jest jak wielka książka z mnóstwem różnych języków. Niektórzy ludzie czytają ten język bardzo łatwo, ale dla innych jest to trochę trudniejsze.
Zespół Aspergera to trochę tak, jakbyśmy mieli inny język, żeby czytać tę książkę. To sprawia, że niektóre rzeczy, które dla innych są oczywiste, dla nas mogą być zagadkowe.
Co to oznacza w praktyce?
Inny sposób myślenia: Osoby z zespołem Aspergera często myślą o rzeczach w bardzo szczegółowy sposób. Lubią porządek i mają swoje ulubione tematy, o których mogą rozmawiać godzinami.
Trudności w kontaktach społecznych: Czasami trudno jest nam zrozumieć, co inni ludzie czują i myślą. Możemy mieć problem z nawiązywaniem nowych znajomości i uczestniczeniem w zabawach grupowych.
Nie lubimy zmian: Lubimy, kiedy wszystko jest takie samo i przewidywalne. Zmiany mogą być dla nas stresujące.
Czy to coś złego?
Nie, zespół Aspergera to nie choroba. To po prostu inny sposób postrzegania świata. Osoby z zespołem Aspergera mają wiele talentów i mogą być bardzo inteligentne.
Co można zrobić?
Porozmawiaj z dorosłym: Powiedz mamie, tacie, nauczycielowi lub komuś innemu, komu ufasz, o tym, co czujesz.
Znajdź sobie zajęcia, które lubisz: Dzięki temu poczujesz się bardziej pewny siebie.
Nie bój się być sobą: Każdy jest inny i to jest super!
Pamiętaj: Masz prawo być sobą i czuć się dobrze. Zespół Aspergera to tylko część tego, kim jesteś.
Wyobraź sobie, że masz magiczny napój, który mógłby sprawić, że poczujesz się inaczej niż zwykle. Może byś był bardzo szczęśliwy, albo bardzo smutny, a może nawet widziałbyś rzeczy, których inni nie widzą. Taki napój mógłby być trochę niebezpieczny, bo nigdy nie wiesz, co się stanie po jego wypiciu.
Substancje psychoaktywne to takie magiczne napoje, ale w prawdziwym życiu. Są to różne rzeczy, np. niektóre leki, narkotyki czy nawet niektóre substancje, które znajdują się w roślinach. Kiedy weźmiemy taką substancję, może ona zmienić nasze myśli, uczucia i sposób, w jaki postrzegamy świat.
Dlaczego nie powinniśmy ich brać?
Nie wiemy, co się stanie: Nigdy nie możemy być pewni, jak dana substancja wpłynie na nasz organizm. Możemy poczuć się bardzo źle, a nawet zaszkodzić sobie.
Uzależnienie: Niektóre substancje psychoaktywne są bardzo uzależniające. To znaczy, że kiedy raz je weźmiemy, będziemy chcieli brać je cały czas.
Problemy zdrowotne: Zażywanie substancji psychoaktywnych może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych, takich jak choroby serca, wątroby czy nerek.
Problemy w szkole i w domu: Jeśli będziemy pod wpływem takich substancji, możemy mieć problemy w szkole, a także w relacjach z rodziną i przyjaciółmi.
Co zrobić, jeśli ktoś zaproponuje Ci taką substancję?
Powiedz stanowcze NIE: Nie bój się odmówić. Twoje zdrowie jest najważniejsze.
Porozmawiaj z dorosłym: Powiedz o tym mamie, tacie, nauczycielowi lub komuś innemu, komu ufasz. Oni na pewno Ci pomogą.
Pamiętaj: Twoje ciało to twoja świątynia. Zadbaj o nie i nie pozwól, żeby ktoś Cię namawiał do robienia czegoś, co może ci zaszkodzić.
Wyobraź sobie, że twój umysł to dom. W tym domu mieszkają różne uczucia: radość, smutek, złość. Czasami zdarza się, że w tym domu zrobi się trochę za głośno i niektóre uczucia zaczną się kłócić. Kiedy to się dzieje, możemy poczuć się niespokojni, mieć przyspieszone serce, albo trudno nam zasnąć.
Nerwica to trochę tak, jakby w naszym domku zrobiło się duże zamieszanie. Uczucia stają się bardzo głośne i trudno je uspokoić. To tak, jakbyśmy cały czas się martwili, nawet jeśli nie ma powodu do zmartwień.
To ważne, żeby wiedzieć:
- Nie jesteś sam/a: Wiele osób ma czasem takie uczucia.
- To nie twoja wina: Nerwica to nie coś, co zrobisz źle.
- Można sobie z tym poradzić: Istnieją różne sposoby, które pomagają uspokoić „dom” w naszej głowie.
Jak wygląda nerwica?
- Częste martwienie się: Nawet o małe rzeczy.
- Trudności ze snem: Może być trudno zasnąć lub często się budzić.
- Bóle brzucha lub głowy: Czasami nerwica może powodować bóle ciała.
- Zmiany nastroju: Możesz czuć się smutny, zdenerwowany lub mieć trudności ze skupieniem uwagi.
Co można zrobić?
- Porozmawiaj z dorosłym: Powiedz mamie, tacie, nauczycielowi lub komuś innemu, kto Ci ufa, o tym, co czujesz.
- Oddech: Głębokie oddechy mogą pomóc uspokoić myśli.
- Ruch: Zabawa, sport lub spacer mogą rozładować napięcie.
- Relaksacja: Ćwiczenia relaksacyjne, takie jak słuchanie muzyki czy malowanie, mogą pomóc.
Pamiętaj, że nie musisz sobie radzić z tym sam/a. Dorosły może Ci pomóc znaleźć odpowiednie sposoby na radzenie sobie z nerwicą.
Wyobraź sobie, że twoje ciało czasem samo zaczyna się poruszać w taki sposób, nad którym nie masz kontroli. Może to być mruganie oczami, pociąganie nosem, czy też jakieś inne dziwne ruchy. To właśnie są tiki nerwowe.
Tiki nerwowe to trochę jak kiedy komputer się zacina. Twój mózg wysyła dziwne sygnały do twojego ciała, które powodują te ruchy. To trochę tak, jakby twoje ciało chciało zrobić coś, czego ty nie chcesz.
Dlaczego pojawiają się tiki nerwowe?
- Napięcie: Kiedy czujemy się zdenerwowani, zestresowani lub po prostu mamy dużo myśli w głowie, tiki mogą się nasilić.
- Zwyczaj: Czasami tiki zaczynają się jako coś normalnego, a potem powtarzają się tak często, że stają się nawykiem.
Czy tiki nerwowe są groźne?
Nie, tiki nerwowe nie są groźne i zwykle znikają same z siebie. To trochę jak przeziębienie – nieprzyjemne, ale przechodzi.
Co można zrobić, jeśli masz tiki nerwowe?
- Nie przejmuj się: Im bardziej będziesz się przejmować, tym gorzej może być.
- Relaksuj się: Spróbuj znaleźć czas na relaks, np. czytanie książek, słuchanie muzyki, czy zabawy.
- Porozmawiaj z dorosłym: Powiedz mamie, tacie, nauczycielowi lub komuś innemu, komu ufasz, o tym, co czujesz.
Pamiętaj, że nie jesteś sam/a. Wiele dzieci ma tiki nerwowe. To nic strasznego, a z czasem zwykle ustępują.
Wyobraź sobie, że twoje ciało jest jak samochód. Aby samochód jeździł dobrze i długo, trzeba o niego dbać, prawda? Tak samo jest z naszym ciałem. Higieniczny tryb życia to po prostu sposób na to, żeby nasze ciało było zdrowe i silne.
Co to oznacza w praktyce?
Mycie: Regularne mycie rąk, twarzy, zębów i całego ciała pomaga usunąć brud i zarazki.
Zdrowe jedzenie: Warzywa, owoce, kasze i chleb to nasi superbohaterowie, którzy dają nam dużo energii. Słodycze i fast foody to czasem może być nagroda, ale nie powinny być naszym głównym pokarmem.
Sen: Sypianie przez co najmniej 8 godzin na dobę to jak ładowanie baterii w telefonie. Dzięki temu będziemy mieli dużo energii na zabawę i naukę.
Ruch: Bieganie, skakanie, jazda na rowerze – to wszystko sprawia, że nasze ciało jest silne i zdrowe.
Świeże powietrze: Spędzanie czasu na świeżym powietrzu pomaga nam się zrelaksować i nabrać energii.
Dlaczego higieniczny tryb życia jest ważny?
Mniej chorób: Kiedy dbamy o siebie, rzadziej chorujemy.
Więcej energii: Dzięki zdrowemu trybowi życia będziemy mieli więcej siły do zabawy i nauki.
Dobry nastrój: Czując się zdrowo, będziemy szczęśliwsi i bardziej zadowoleni z życia.
Pamiętaj: Zdrowy tryb życia to nie tylko obowiązki, ale także przyjemność! Możesz wymyślać własne sposoby na to, żeby się zdrowo odżywiać i być aktywnym.
Wyobraź sobie, że twoim ulubionym jedzeniem są czekoladki. Zjadasz ich coraz więcej i więcej, aż w końcu nie możesz przestać o nich myśleć. To trochę tak, jakbyś był uzależniony od czekolady.
Uzależnienie od gier to podobna sytuacja, tylko zamiast czekolady, chodzi o gry komputerowe. Osoba uzależniona czuje się tak, jakby musiała grać cały czas, nawet jeśli wie, że powinna robić coś innego, np. odrabiać lekcje, spotykać się z przyjaciółmi czy po prostu odpocząć.
Dlaczego ktoś może się uzależnić od gier?
- Świat gier jest fascynujący: Gry są pełne przygód, emocji i wyzwań. Czasami jest tak wciągająco, że trudno się oderwać.
- Chęć ucieczki: Granie może być sposobem na ucieczkę od problemów, stresu czy smutku.
- Pochwała i nagrody: W grach często zdobywamy punkty, awansujemy na kolejne poziomy i otrzymujemy nagrody. To daje nam poczucie satysfakcji.
Jakie są objawy uzależnienia od gier?
- Spędzasz coraz więcej czasu na graniu: Nie możesz przestać, nawet jeśli masz inne ważne rzeczy do zrobienia.
- Zaniedbujesz inne obowiązki: Lekcje, domowe obowiązki, spotkania z przyjaciółmi – wszystko schodzi na drugi plan.
- Masz problemy ze snem: Nie możesz zasnąć, bo myślisz o grze, albo budzisz się w nocy, żeby jeszcze trochę pograć.
- Czujesz się źle, kiedy nie możesz grać: Jesteś drażliwy, smutny lub zły, gdy nie masz dostępu do komputera.
- Kłócisz się z rodziną i przyjaciółmi o granie.
Co robić, jeśli podejrzewasz, że masz problem z grami?
- Porozmawiaj z kimś: Powiedz o tym rodzicowi, nauczycielowi lub przyjacielowi. Oni mogą Ci pomóc.
- Znajdź nowe zainteresowania: Spróbuj uprawiać sport, czytać książki, spotykać się z przyjaciółmi.
- Ustal sobie limity czasu: Postaraj się ustalić, ile czasu dziennie możesz poświęcić na granie i trzymaj się tego.
- Poproś o pomoc: Jeśli sam nie możesz sobie poradzić, zgłoś się do psychologa.
Pamiętaj, że nie jesteś sam/a. Wiele osób ma podobne problemy. Z pomocą możesz odzyskać kontrolę nad swoim życiem.
Wyobraź sobie, że nie możesz oderwać się od telefonu, nawet podczas jedzenia czy rozmowy z przyjaciółmi. Sprawdzanie co chwilę powiadomień staje się twoją obsesją. To właśnie może oznaczać uzależnienie od social mediów.
Co to znaczy być uzależnionym od social mediów?
To znaczy, że spędzasz dużo więcej czasu na przeglądaniu różnych aplikacji społecznościowych niż chciałbyś. Czujesz się niespokojny, gdy nie możesz sprawdzić swojego profilu, a odłożenie telefonu sprawia, że czujesz się źle. To trochę jak uzależnienie od słodyczy – chcesz ich coraz więcej, choć wiesz, że to nie jest zdrowe.
Dlaczego tak łatwo się uzależnić?
Lubię być w kontakcie: Social media pozwalają nam być w kontakcie z przyjaciółmi i rodziną, dzielić się swoimi zainteresowaniami i odkrywać nowe rzeczy.
Chcę być popularny: Lubimy, gdy inni lajkują nasze posty i komentują je. To daje nam poczucie akceptacji.
Chcę uciec od problemów: Czasami przeglądanie social mediów jest sposobem na oderwanie się od rzeczywistości i zmartwień.
Jakie są objawy uzależnienia?
Spędzasz dużo czasu na social mediach: Nawet kilka godzin dziennie.
Ignorujesz inne obowiązki: Lekcje, domowe obowiązki, spotkania z przyjaciółmi schodzą na drugi plan.
Czujesz się niespokojny, gdy nie możesz korzystać z telefonu.
Masz problemy ze snem: Nie możesz zasnąć, bo myślisz o tym, co się dzieje na social mediach.
Kłócisz się z rodziną i przyjaciółmi o telefon.
Co robić, jeśli masz takie problemy?
Porozmawiaj z kimś: Powiedz o tym rodzicowi, nauczycielowi lub przyjacielowi. Oni mogą Ci pomóc.
Ustal sobie limity: Postaraj się ustalić, ile czasu dziennie możesz spędzać na social mediach i trzymaj się tego.
Znajdź inne zajęcia: Sport, czytanie, spotkania z przyjaciółmi – to wszystko może być świetną alternatywą dla social mediów.
Odinstaluj aplikacje: Jeśli masz problem z oderwaniem się od telefonu, spróbuj usunąć niektóre aplikacje na jakiś czas.
Pamiętaj, że nie jesteś sam/a. Wiele osób ma podobne problemy. Z pomocą możesz odzyskać kontrolę nad swoim życiem.
Wyobraź sobie, że ktoś jest bardzo silny i używa tej siły, żeby zrobić komuś przykrość. Może cię popchnąć, zabrać zabawkę albo powiedzieć coś bardzo niemiłego. To właśnie jest przemoc.
Przemoc to, kiedy ktoś celowo sprawia drugiej osobie ból lub przykrość. Może być fizyczna (jak bicie czy szarpanie), ale też słowna (jak wyzywanie czy grożenie) albo psychiczna (jak ośmieszanie czy ignorowanie).
Dlaczego przemoc jest zła?
- Przemoc sprawia, że czujemy się źle: Kiedy ktoś jest wobec nas agresywny, czujemy się smutni, zdenerwowani, a czasem nawet przestraszeni.
- Przemoc może zostawić ślady: Nie tylko na ciele, ale też w naszej głowie. Może być trudno zapomnieć o tym, że ktoś nas skrzywdził.
- Przemoc nie rozwiązuje problemów: Zamiast rozwiązać problem, przemoc go pogłębia i prowadzi do jeszcze większych konfliktów.
Co zrobić, gdy doświadczysz przemocy?
- Nie bój się mówić: Powiedz o tym, co się stało, komuś dorosłemu, komu ufasz – mamie, tacie, nauczycielowi, babci, dziadkowi.
- Nie jesteś sam/a: Wiele osób doświadcza przemocy. Pamiętaj, że nie jesteś winny/a temu, co się stało.
- Szukaj pomocy: Istnieją specjalne osoby, które mogą ci pomóc, jeśli doświadczasz przemocy.
Pamiętaj: Nikt nie ma prawa cię skrzywdzić. Jeśli ktoś cię bije, wyzywa lub sprawia, że czujesz się źle, to nie jest twoja wina.
Ważne słowa:
- Przemoc to nie jest normalne.
- Masz prawo czuć się bezpiecznie.
- Możesz poprosić o pomoc.
Jeśli ty lub ktoś, kogo znasz, doświadcza przemocy, nie wahaj się szukać pomocy.
Wyobraź sobie, że masz przyjaciela, który bardzo martwi się o to, jak wygląda jego nos. Myśli, że jest za duży lub ma dziwny kształt, nawet jeśli w rzeczywistości jest zupełnie normalny. To uczucie, kiedy bardzo przejmujemy się swoim wyglądem i uważamy, że coś jest z nim nie tak, nawet jeśli inni tak nie myślą, nazywa się dysmorfią.
Dysmorfia sprawia, że ludzie skupiają się na swoich niedoskonałościach, które są często bardzo małe lub w ogóle nie istnieją. Czują się przez to bardzo nieszczęśliwi i mogą mieć problemy z codziennym życiem.
Dlaczego tak się dzieje?
- Porównujemy się z innymi: Często patrzymy na innych ludzi i myślimy, że są piękniejsi od nas.
- Media społecznościowe: Zdjęcia w mediach społecznościowych często są retuszowane, co sprawia, że wszyscy wydają się perfekcyjni.
- Opinie innych: Czasami słowa innych osób mogą sprawić, że zaczniemy się przejmować swoim wyglądem.
Jak dysmorfia wpływa na nasze życie?
- Unikanie ludzi: Osoba z dysmorfią może unikać spotkań z innymi, bo boi się, że będą się z niej śmiać.
- Problemy ze snem: Myśli o swoim wyglądzie mogą utrudniać zasypianie.
- Trudności w szkole: Dysmorfia może wpływać na koncentrację i powodować problemy w nauce.
Co zrobić, jeśli czujesz, że masz dysmorfię?
- Porozmawiaj z kimś dorosłym: Powiedz o tym mamie, tacie, nauczycielowi lub komuś innemu, komu ufasz.
- Szukaj wsparcia: Porozmawiaj z psychologiem lub terapeutą. Oni mogą ci pomóc zrozumieć, co się dzieje i nauczyć cię, jak sobie radzić z tymi uczuciami.
- Bądź dla siebie miły/a: Pamiętaj, że każdy jest inny i ma swoje własne piękno.
- Skup się na swoich mocnych stronach: Zamiast skupiać się na swoich niedoskonałościach, pomyśl o tym, co lubisz w sobie i co sprawia, że jesteś wyjątkowy/a.
Pamiętaj, że nie jesteś sam/a. Wiele osób ma podobne problemy. Z pomocą możesz poczuć się lepiej i cieszyć życiem.
Wyobraź sobie, że jesteś kierowcą samochodu. Musisz uważać na drogę, reagować na znaki i innych kierowców, a jednocześnie dbać o to, żeby dojechać bezpiecznie do celu. To trochę jak z naszymi emocjami i zachowaniem. Samoregulacja to umiejętność „kierowania” sobą, swoich myśli i uczuć.
Po co nam samoregulacja?
Lepsze relacje: Dzięki niej łatwiej dogadujemy się z innymi, bo potrafimy kontrolować swoje reakcje.
Mniej stresu: Umiejętność radzenia sobie z emocjami pomaga zmniejszyć napięcie i niepokój.
Lepsza nauka: Kiedy potrafimy się skupić i odłożyć telefon, łatwiej przyswajamy nowe informacje.
Większa pewność siebie: Kiedy wiemy, jak zarządzać swoimi emocjami, czujemy się bardziej pewni siebie.
Jak wygląda samoregulacja w praktyce?
Zauważanie swoich emocji: Pierwszym krokiem jest dostrzeżenie, co czujemy w danej chwili. Jesteś zdenerwowany? Smutny? Zły?
Oddychanie: Głębokie oddechy pomagają się uspokoić, gdy czujemy się przytłoczeni.
Zmiana myśli: Jeśli masz negatywne myśli, spróbuj zastąpić je pozytywnymi.
Aktywność fizyczna: Sport czy spacer mogą pomóc rozładować napięcie.
Relaksacja: Ćwiczenia relaksacyjne, jak joga czy medytacja, pomagają się wyciszyć.
Szukanie wsparcia: Porozmawiaj z przyjacielem, rodzicem lub nauczycielem, gdy czujesz, że nie dajesz rady sam.
Dlaczego samoregulacja jest ważna w okresie dojrzewania?
W okresie dojrzewania nasze emocje są jak huśtawka – raz jesteśmy na górze, raz na dole. Nauczenie się samoregulacji pomoże Ci lepiej zrozumieć siebie i radzić sobie z tymi zmianami.
Pamiętaj:
Samoregulacja to umiejętność, którą można ćwiczyć. Im częściej będziesz próbować, tym łatwiej będzie Ci nią opanować.
Wyobraź sobie, że budujesz z klocków bardzo wysoką wieżę. Im wyższa wieża, tym większa szansa, że się przewróci. To trochę tak, jak z zachowaniami ryzykownymi.
Zachowania ryzykowne to takie, które mogą nam zaszkodzić. Mogą sprawić, że poczujemy się źle, że coś sobie zrobimy lub że będziemy mieli problemy.
Jakie są przykłady zachowań ryzykownych?
Skakanie z dużej wysokości: Może się przy tym przewrócić i zrobić sobie krzywdę.
Próbowanie nowych leków: Nie wiemy, jak takie leki na nas wpłyną, mogą być niebezpieczne.
Jazda na rowerze bez kasku: Jeśli upadniemy, możemy uderzyć się w głowę.
Pływanie w miejscu, gdzie nie ma ratownika: Może zdarzyć się coś, co sprawi, że będziemy potrzebować pomocy.
Mówienie nieprzyjemnych rzeczy innym: Możemy sprawić, że ktoś poczuje się źle i przestanie chcieć się z nami bawić.
Dlaczego nie powinniśmy podejmować ryzyka?
Możemy sobie zrobić krzywdę: Zachowania ryzykowne często prowadzą do urazów, złamań czy innych kontuzji.
Możemy zaszkodzić innym: Nasze zachowanie może mieć negatywny wpływ na naszych przyjaciół czy rodzinę.
Możemy mieć problemy: Jeśli zrobimy coś złego, możemy mieć kłopoty w szkole lub w domu.
Jak podejmować bezpieczne decyzje?
Zastanów się dwa razy: Zanim coś zrobisz, zastanów się, czy to dobry pomysł i jakie mogą być konsekwencje.
Porozmawiaj z dorosłym: Jeśli masz wątpliwości, zapytaj mamy, taty, nauczyciela lub innej osoby dorosłej, której ufasz.
Wybierz bezpieczne zabawy: Zamiast podejmować ryzyko, znajdź bezpieczne zajęcia, np. poczytaj książkę, pobaw się z przyjaciółmi lub uprawiaj sport.
Pamiętaj: Twoje zdrowie i bezpieczeństwo są najważniejsze. Warto podejmować mądre decyzje i unikać sytuacji, które mogą być niebezpieczne.
FOMO – strach przed tym, że coś cię ominie
Wyobraź sobie, że jesteś na imprezie, a twoi przyjaciele świetnie się bawią w innym pokoju. Chociaż jesteś na tej samej imprezie, czujesz, że coś ważnego dzieje się bez ciebie. To uczucie, że coś fajnego może się wydarzyć, gdy cię nie ma, nazywa się FOMO.
FOMO to skrót od angielskiego słowa „Fear Of Missing Out”, co oznacza „strach przed przegapieniem czegoś”.
Dlaczego czujemy FOMO?
Chcemy być wszędzie: Kiedy widzimy, że inni świetnie się bawią, chcemy też być częścią tej zabawy.
Chcemy być na bieżąco: Nie chcemy przegapić żadnych ważnych informacji czy wydarzeń.
Porównujemy się z innymi: Czasami patrzymy na to, co mają inni i myślimy, że nasze życie jest mniej ciekawe.
Jak FOMO wpływa na nas?
Chcemy być cały czas online: Spędzamy dużo czasu na telefonie, sprawdzając, co się dzieje u innych.
Czujemy się niespokojni: Nawet jeśli dobrze się bawimy, w głowie mamy myśl, że może coś ciekawszego dzieje się gdzie indziej.
Mamy problemy ze snem: Ciągłe myślenie o tym, co może się dziać, utrudnia nam zasypianie.
Jak sobie radzić z FOMO?
Pamiętaj, że nie musisz być wszędzie: Nie da się być w dwóch miejscach jednocześnie. Ciesz się tym, co masz teraz.
Wyłącz telefon: Czasami warto odłączyć się od świata online i skupić się na tym, co dzieje się wokół ciebie.
Znajdź swoje pasje: Zajmij się czymś, co naprawdę cię interesuje. Dzięki temu będziesz mieć mniej czasu na myślenie o tym, co robią inni.
Porozmawiaj z kimś: Jeśli czujesz się przytłoczony/a, porozmawiaj z rodzicem, nauczycielem lub przyjacielem.
Pamiętaj, że jesteś ważny/a taki/a, jaki/a jesteś. Nie musisz ciągle porównywać się z innymi. Ciesz się swoim życiem i tym, co masz.
- Nastrój to to, co czujesz w środku.
Wyobraź sobie, że twoje uczucia są jak kolory. Czasami czujesz się taki jak słoneczko – ciepły i radosny. Innym razem możesz być bardziej jak chmurka – trochę smutny lub zamyślony. To właśnie jest nastrój – kolory twoich uczuć!
- Nastrój to pogoda w twojej głowie.
Podobnie jak na zewnątrz bywa słonecznie lub pada deszcz, tak samo w twojej głowie może być różna pogoda. Czasami jest burza i czujesz się zdenerwowany, a innym razem świeci słońce i jesteś szczęśliwy.
- Nastrój to jak się czujesz przez dłuższy czas.
Emocje, takie jak radość czy złość, przychodzą i odchodzą szybko. Natomiast nastrój to coś, co trwa dłużej. Możesz być przez cały dzień smutny lub przez kilka dni bardzo szczęśliwy.
- Nastrój to jak muzyka w twojej głowie.
Wyobraź sobie, że w twojej głowie gra muzyka. Czasami jest to wesoła melodia, a innym razem spokojna kołysanka. Ta muzyka to właśnie twój nastrój.
Przykładowe pytania ułatwiające uchwycenie nastroju:
Jaką muzykę gra teraz w twojej głowie?
Jaką pogodę masz dzisiaj w środku?
Jakie kolory widzisz, kiedy myślisz o swoim nastroju?
Wyobraź sobie, że straciłeś coś bardzo ważnego – ulubioną zabawkę, bliskiego pupila, a może kogoś z rodziny. To naturalne, że czujesz się wtedy smutny, zdenerwowany lub może nawet zagubiony. To właśnie jest żałoba – to uczucie smutku i tęsknoty po stracie kogoś lub czegoś, co było dla nas ważne.
Dlaczego żałoba jest trudna?
Żałoba to jak burza – jest głośna, chaotyczna i może przynieść wiele emocji. Czasami czujemy się tak, jakby świat się zawalił. To normalne, że żałoba jest trudna, zwłaszcza dla nastolatków, którzy dopiero uczą się radzić sobie z dużymi emocjami.
Jak wygląda żałoba?
Żałoba nie wygląda tak samo u każdego. Niektórzy płaczą dużo, inni czują się bardziej wściekli. Możesz mieć problemy ze snem lub apetytem, a może czuć się bardzo samotny. To wszystko jest normalne. Nie ma jednego „właściwego” sposobu na przeżywanie żałoby.
Co możesz zrobić, gdy czujesz żałobę?
Porozmawiaj o tym: Nie bój się mówić o swoich uczuciach bliskim, przyjaciołom lub nauczycielowi.
Płacz, jeśli chcesz: Płacz to naturalna reakcja na smutek.
Bądź dla siebie dobry: Pozwól sobie na odpoczynek i zrób coś, co sprawia Ci przyjemność.
Pamiętaj o zmarłej osobie: Możesz napisać list, narysować obrazek lub odwiedzić miejsce, które kojarzy Ci się z tą osobą.
Szukaj wsparcia: Jeśli czujesz się przytłoczony, porozmawiaj z psychologiem lub terapeutą.
Dlaczego żałoba jest ważna?
Chociaż żałoba jest trudna, to jest też ważnym etapem w życiu. Pozwala nam pogodzić się ze stratą i ruszyć dalej.
Pamiętaj:
Nie jesteś sam: Wiele osób przeżywa żałobę.
To minie: Z czasem ból zacznie się zmniejszać.
Masz prawo czuć to, co czujesz: Nie ma złych emocji w żałobie.
Wyobraź sobie, że jesteś kwiatkiem. Potrzebujesz słońca i wody, żeby zdrowo rosnąć. Ale czasem zdarza się, że ktoś lub coś zabiera Ci słońce i wodę, albo nawet Cię obrywa. To sprawia, że czujesz się źle, prawda?
Toksyczna relacja to trochę jak taka sytuacja, tylko z ludźmi. To relacja, w której jedna osoba sprawia, że druga czuje się źle. Może to być przyjaciel, kolega ze szkoły, a nawet ktoś z rodziny.
Jak wygląda toksyczna relacja?
Toksyczna relacja to taka, w której:
Czujesz się źle: Może być ci smutno, złościć się, czuć się samotny lub nawet bać.
Nie masz własnego zdania: Druga osoba chce, żebyś robił/a wszystko po jej myśli.
Czujesz się winny/a: Nawet jeśli nic złego nie zrobiłeś/aś, druga osoba obwinia Cię o wszystko.
Nie masz prywatności: Druga osoba chce wiedzieć wszystko o Tobie i kontroluje Twoje życie.
Czujesz się zmęczony/a: Bycie w takiej relacji zabiera Ci dużo energii.
Dlaczego toksyczne relacje są złe?
Toksyczne relacje są jak trucizna. Powoli niszczą nas od środka i sprawiają, że czujemy się gorzej. Mogą wpływać na nasze samopoczucie, naukę, a nawet zdrowie.
Co zrobić, jeśli jesteś w toksycznej relacji?
Porozmawiaj z kimś: Powiedz o tym rodzicowi, nauczycielowi, przyjacielowi lub komuś dorosłemu, komu ufasz.
Nie bój się powiedzieć „nie”: Masz prawo odmówić, jeśli coś Cię niepokoi.
Szukaj wsparcia: Pamiętaj, że nie jesteś sam/a. Są ludzie, którzy mogą Ci pomóc.
Pamiętaj:
To nie Twoja wina: Jeśli jesteś w toksycznej relacji, to nie Twoja wina.
Zasługujesz na to, żeby czuć się dobrze: Każdy ma prawo do zdrowych i szczęśliwych relacji.
Możesz zmienić sytuację: Nie musisz tolerować złego traktowania.
Jeśli potrzebujesz pomocy, zgłoś się do dorosłej osoby, której ufasz.
Ważne:
Nie bój się szukać pomocy.
Pamiętaj, że nie jesteś sam/a.
Masz prawo do szczęścia.
Hejt to złośliwe, agresywne zachowanie wobec innych osób, najczęściej wyrażane w formie słownych ataków. Hejterzy często ukrywają się za anonimowymi profilami w internecie, co daje im poczucie bezkarności i pozwala na swobodne wyrażanie swoich negatywnych emocji.
Dlaczego ludzie hejtują?
Przyczyn hejtu może być wiele, między innymi:
Zazdrość: Hejterzy często atakują osoby, które osiągnęły sukces lub mają coś, czego oni sami pragną.
Nuda: Niektórzy ludzie hejtują, ponieważ nie mają nic lepszego do roboty.
Chęć zwrócenia na siebie uwagi: Dla niektórych hejtowanie to sposób na zdobycie popularności w internecie.
Potrzeba poczucia siły: Hejterzy często czują się bezsilni w rzeczywistości, dlatego w sieci szukają sposobów na wyładowanie swojej frustracji.
Upuśćczenie hamulców: Anonimowość w internecie sprawia, że ludzie czują się mniej skrępowani i pozwalają sobie na zachowania, których nigdy by nie popełnili w realnym życiu.
Jakie są konsekwencje hejtu?
Hejt może mieć bardzo negatywne konsekwencje zarówno dla osób, które są jego obiektem, jak i dla samych hejterów. Osoby, które są hejtowane, często doświadczają:
Zranienia psychicznego: Hejterskie komentarze mogą prowadzić do obniżenia samooceny, depresji, a nawet myśli samobójczych.
Izolacji społecznej: Ofiary hejtu często unikają kontaktów z innymi ludźmi, obawiając się dalszych ataków.
Problemy w życiu codziennym: Hejtowanie może wpływać na relacje z rodziną i przyjaciółmi, a także na wyniki w nauce czy pracy.
Z kolei hejterzy mogą mieć problemy z prawem, jeśli ich zachowania wykraczają poza granice wolności słowa. Ponadto, takie zachowanie świadczy o braku empatii i może prowadzić do pogorszenia relacji z innymi ludźmi.
Jak sobie radzić z hejtem?
Jeśli jesteś ofiarą hejtu, pamiętaj, że nie jesteś sam/sama. Możesz:
Zablokować hejtera: Jeśli to możliwe, zablokuj konto osoby, która Cię hejtuje.
Nie odpowiadać: Odpowiadanie na hejterskie komentarze często tylko podsyca konflikt.
Zgłosić sytuację: Jeśli hejt ma charakter groźby karalnej, zgłoś to na policję.
Porozmawiać z kimś: Powiedz o tym, co Cię spotkało, zaufanej osobie, np. rodzicowi, przyjacielowi lub nauczycielowi.
Szukać wsparcia: Istnieją specjalistyczne organizacje, które oferują pomoc osobom doświadczającym hejtu.
Jak zapobiegać hejtowi?
Aby przeciwdziałać hejtowi, każdy z nas może zrobić coś:
Bądźmy życzliwi: Szukajmy w innych pozytywnych cech i starajmy się ich doceniać.
Szanujmy innych: Nawet jeśli nie zgadzamy się z czyimś zdaniem, możemy wyrażać swoją opinię w sposób konstruktywny.
Nie tolerujmy hejtu: Jeśli widzimy, że ktoś jest hejtowany, reagujmy i spróbujmy mu pomóc.
Edukujmy siebie i innych: Rozmawiajmy o tym, czym jest hejt i jakie ma konsekwencje.
Pamiętaj:
Hejt nie jest normalny.
Nie zasługujesz na to, żeby być obrażany/a.
Możesz się bronić.
Jeśli doświadczasz hejtu, nie bój się szukać pomocy!
Wyobraź sobie, że masz przyjaciela, który bardzo martwi się o to, jak wygląda jego nos. Myśli, że jest za duży lub ma dziwny kształt, nawet jeśli w rzeczywistości jest zupełnie normalny. To uczucie, kiedy bardzo przejmujemy się swoim wyglądem i uważamy, że coś jest z nim nie tak, nawet jeśli inni tak nie myślą, nazywa się dysmorfią.
Dysmorfia sprawia, że ludzie skupiają się na swoich niedoskonałościach, które są często bardzo małe lub w ogóle nie istnieją. Czują się przez to bardzo nieszczęśliwi i mogą mieć problemy z codziennym życiem.
Dlaczego tak się dzieje?
- Porównujemy się z innymi: Często patrzymy na innych ludzi i myślimy, że są piękniejsi od nas.
- Media społecznościowe: Zdjęcia w mediach społecznościowych często są retuszowane, co sprawia, że wszyscy wydają się perfekcyjni.
- Opinie innych: Czasami słowa innych osób mogą sprawić, że zaczniemy się przejmować swoim wyglądem.
Jak dysmorfia wpływa na nasze życie?
- Unikanie ludzi: Osoba z dysmorfią może unikać spotkań z innymi, bo boi się, że będą się z niej śmiać.
- Problemy ze snem: Myśli o swoim wyglądzie mogą utrudniać zasypianie.
- Trudności w szkole: Dysmorfia może wpływać na koncentrację i powodować problemy w nauce.
Co zrobić, jeśli czujesz, że masz dysmorfię?
- Porozmawiaj z kimś dorosłym: Powiedz o tym mamie, tacie, nauczycielowi lub komuś innemu, komu ufasz.
- Szukaj wsparcia: Porozmawiaj z psychologiem lub terapeutą. Oni mogą ci pomóc zrozumieć, co się dzieje i nauczyć cię, jak sobie radzić z tymi uczuciami.
- Bądź dla siebie miły/a: Pamiętaj, że każdy jest inny i ma swoje własne piękno.
- Skup się na swoich mocnych stronach: Zamiast skupiać się na swoich niedoskonałościach, pomyśl o tym, co lubisz w sobie i co sprawia, że jesteś wyjątkowy/a.
Pamiętaj, że nie jesteś sam/a. Wiele osób ma podobne problemy. Z pomocą możesz poczuć się lepiej i cieszyć życiem.
Przemoc w domu to bardzo poważny problem, który może dotknąć każdego, bez względu na wiek, pochodzenie czy sytuację materialną. To wszelkie zachowania, które mają na celu zranienie innej osoby, zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Może to być bicie, kopanie, popychanie, ale także krzyki, groźby, poniżanie czy izolowanie.
Dlaczego przemoc w domu jest taka zła?
Przemoc w domu ma bardzo poważne konsekwencje dla wszystkich osób, które są jej świadkami lub ofiarami. Może prowadzić do:
Urażeń fizycznych: siniaków, złamań, a nawet śmierci.
Problemy psychiczne: depresji, lęku, zaburzeń odżywiania, a nawet myśli samobójczych.
Trudności w szkole: problemy z koncentracją, obniżona samoocena, agresywne zachowanie.
Problemy w relacjach z innymi: trudności w zaufaniu, nawiązywaniu bliskich relacji.
Kto może doświadczyć przemocy w domu?
Przemoc w domu może dotknąć każdego członka rodziny: dzieci, rodziców, rodzeństwo, partnerów. Nie ma jednej, konkretnej grupy osób, które są bardziej narażone na przemoc.
Jakie są rodzaje przemocy w domu?
Przemoc w domu może przybierać różne formy:
Przemoc fizyczna: bicie, kopanie, popychanie, duszenie, stosowanie przedmiotów.
Przemoc psychiczna: krzyki, wyzwiska, groźby, poniżanie, ośmieszanie, izolowanie.
Przemoc seksualna: gwałt, molestowanie, przymuszanie do czynności seksualnych.
Przemoc ekonomiczna: ograniczanie dostępu do pieniędzy, kontrolowanie wydatków.
Zaniedbanie: nie zapewnienie podstawowych potrzeb, takich jak jedzenie, ubranie, opieka medyczna.
Co zrobić, jeśli doświadczasz przemocy w domu?
Jeśli doświadczasz przemocy w domu, pamiętaj, że nie jesteś sam/sama i nie jesteś winny/winna tej sytuacji. Możesz zwrócić się o pomoc:
Porozmawiaj z zaufaną osobą: rodzicem, nauczycielem, przyjacielem, psychologiem.
Zadzwoń na numer alarmowy: 112.
Skontaktuj się z Niebieską Linią: Telefon zaufania dla osób doświadczających przemocy w rodzinie.
Poszukaj schroniska dla ofiar przemocy domowej.
Jak możesz pomóc osobie, która doświadcza przemocy w domu?
Jeśli zauważysz, że ktoś, kogo znasz, doświadcza przemocy, możesz:
Porozmawiaj z tą osobą: daj jej znać, że wierzysz w nią i że nie jest sama.
Zachęcaj ją do szukania pomocy: poinformuj ją o dostępnych formach wsparcia.
Zgłoś sytuację: jeśli obawiasz się o bezpieczeństwo tej osoby, zgłoś to na policję lub inną instytucję.
Pamiętaj:
Przemoc nie jest Twoją winą.
Masz prawo czuć się bezpiecznie.
Nie jesteś sam/sama.
Jeśli potrzebujesz pomocy, nie wahaj się jej szukać!
Kryzys psychiczny to intensywny, krótkotrwały okres, w którym osoba doświadcza głębokiego zaburzenia swojej równowagi emocjonalnej. To taki moment, kiedy dotychczasowe sposoby radzenia sobie z trudnościami przestają działać, a osoba czuje się przytłoczona, zdezorientowana i zagubiona.
Czym charakteryzuje się kryzys psychiczny?
Intensywne emocje: Silny lęk, smutek, złość, poczucie beznadziei, bezradności.
Zaburzenia myślenia: trudności w koncentracji, problemy z podejmowaniem decyzji, myśli samobójcze.
Zaburzenia zachowania: izolacja społeczna, zmiany w apetycie i śnie, nadużywanie alkoholu lub innych substancji.
Fizyczne objawy stresu: bóle głowy, problemy z układem pokarmowym, zaburzenia snu.
Co może wywołać kryzys psychiczny?
Przyczyn kryzysu psychicznego może być wiele, między innymi:
Wydarzenia życiowe: utrata bliskiej osoby, rozwód, utrata pracy, poważna choroba.
Stres chroniczny: długotrwałe napięcie związane z pracą, rodziną czy sytuacją życiową.
Traumatyczne doświadczenia: przeżycie wypadku, przemocy, katastrofy naturalnej.
Zaburzenia psychiczne: depresja, zaburzenia lękowe, zaburzenia osobowości.
Jak sobie radzić z kryzysem psychicznym?
Szukaj wsparcia: porozmawiaj z bliskimi, przyjaciółmi, terapeutą.
Zadbaj o siebie: zdrowo się odżywiaj, regularnie ćwicz, wysypiaj się.
Unikaj używek: alkohol i inne substancje psychoaktywne mogą pogorszyć sytuację.
Zmień swoje nawyki: wprowadź do swojego życia nowe, zdrowe rytuały.
Skorzystaj z profesjonalnej pomocy: psychoterapia może być bardzo pomocna w przezwyciężeniu kryzysu.
Kiedy szukać pomocy?
Jeśli doświadczasz objawów kryzysu psychicznego i nie potrafisz sobie z nimi poradzić sam/sama, koniecznie zwróć się o pomoc do specjalisty: psychologa, psychiatry lub terapeuty.
Pamiętaj:
Kryzys psychiczny to nic wstydliwego.
Każdy może doświadczyć kryzysu.
Z pomocą możesz przezwyciężyć ten trudny okres.
Homeostaza to proces, dzięki któremu organizm utrzymuje względną stabilność wewnętrzną, pomimo zmian zachodzących w środowisku zewnętrznym. W kontekście zdrowia psychicznego, homeostaza oznacza zdolność jednostki do utrzymania równowagi emocjonalnej, poznawczej i behawioralnej w obliczu stresorów i wyzwań życia codziennego.
Jak działa homeostaza w zdrowiu psychicznym?
Wyobraźmy sobie, że nasze emocje to morze. Czasami jest ono spokojne, a innym razem wzburzone przez fale stresu, lęku czy radości. Homeostaza to mechanizm, który pozwala nam uspokoić te fale i przywrócić morzu spokój.
Mechanizmy homeostazy psychicznej obejmują:
Regulacja emocji: zdolność do rozpoznawania i wyrażania swoich emocji w zdrowy sposób, a także umiejętność radzenia sobie z trudnymi uczuciami.
Adaptacja do zmian: elastyczność w dostosowywaniu się do nowych sytuacji i warunków.
Mechanizmy obronne: takie jak wypieranie, racjonalizacja czy projekcja, które pomagają nam chronić się przed przytłaczającymi emocjami.
System wsparcia społecznego: relacje z rodziną, przyjaciółmi i innymi osobami, które dostarczają nam poczucia bezpieczeństwa i przynależności.
Zaburzenia homeostazy psychicznej
Kiedy mechanizmy homeostazy ulegają zaburzeniu, może prowadzić to do rozwoju różnych problemów psychicznych, takich jak:
Depresja: długotrwały smutek, utrata zainteresowania, poczucie beznadziei.
Zaburzenia lękowe: nadmierny lęk, fobie, ataki paniki.
Zaburzenia stresu pourazowego: trudności w poradzeniu sobie z traumatycznymi przeżyciami.
Zaburzenia odżywiania: anoreksja, bulimia.
Zaburzenia osobowości: trwałe wzorce myślenia, odczuwania i zachowania, które odbiegają od normy społecznej.
Jak wspierać homeostazę psychiczną?
Zdrowy styl życia: regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta, wystarczająca ilość snu.
Relaksacja: praktykowanie technik relaksacyjnych, takich jak medytacja, joga czy głębokie oddychanie.
Budowanie relacji: pielęgnowanie więzi z bliskimi osobami.
Rozwój umiejętności społecznych: nauka asertywności, komunikacji i rozwiązywania konfliktów.
Terapia: jeśli masz trudności z utrzymaniem równowagi emocjonalnej, warto skorzystać z pomocy specjalisty.
Podsumowując, homeostaza psychiczna jest kluczowym elementem naszego zdrowia. Dzięki niej możemy lepiej radzić sobie ze stresem, wyzwaniami i trudnościami życia codziennego. Jeśli zauważysz u siebie zaburzenia równowagi emocjonalnej, nie wahaj się szukać pomocy.